Sven VlasmanVoetballen op kunstgras is in 2019 een controversieel onderwerp geweest dat bijna dagelijks in verschillende media te zien was. Daarnaast zijn veel voetballers (en niet-voetballers) van mening dat je voetbal hoort te spelen op echt gras. Maar waarom voetballen we dan eigenlijk massaal op kunstgras? Hoe is dit ontstaan? Welk schoeisel is het meest geschikt? En kan ik ook op mijn ‘normale’ voetbalschoenen op kunstgras uit de voeten? Allemaal vragen die ik in dit blog voor jou zal beantwoorden.
Waarom voetballen we op kunstgras?
Kunstgras is, zoals de naam het al zegt, een kunstmatige vorm van natuurgras. Naast voetbal zijn er meer sporten die gebruikmaken van kunstgras. Denk aan hockey, korfbal of golf bijvoorbeeld. Deze kunstgrasvelden verschillen wel van de voetbalvelden omdat ze in de regel wat korter zijn.
In 1986 al werd het eerste kunstgrasveld aangelegd bij Spartaan’20 in Rotterdam vanwege het intensieve gebruik, en dus hevige slijtage, van de natuurgrasvelden. Deze primeur trok veel bekijks, maar was in geen geval te vergelijken met de hedendaagse kunstgrasvelden. Het leek het meest op een hockeyveld met veel zand. De acceptatiefase kwam pas 10 jaar later, toen kunstgrasvelden beter en beter werden en steeds meer op natuurgrasvelden gingen lijken.
Momenteel zijn binnen de voetbal-kunstgrasvelden vele verschillen te zien. Dit komt niet alleen door innovatie, maar ook door de voorkeur van een voetbalclub. Per veld kan de lengte van het gras verschillen, evenals grasdikte en kleur. Ook de vulling is bij veel voetbalclubs verschillend. De meest voorkomende vulling is rubber, maar ook kurk of zand wordt toegepast.
Het grote voordeel van kunstgras is dat het weinig onderhoud nodig heeft en redelijk slijtvast is. Ook kun je gewoon op kunstgrasvelden spelen als het geregend heeft. Zo kan jouw training of wedstrijd bijna altijd doorgaan. Sneeuw is hierop een uitzondering, ook op kunstgrasvelden wordt dan veelal niet gespeeld.
Eén van de grote nadelen van kunstgras is dat het brandwonden veroorzaakt bij het maken van slidings. Verder kan het extra warm worden om te spelen op kunstgras bij tropische temperaturen vanwege de zwarte rubberen korrels die vaak worden gebruikt.
Ophef omtrent kunstgras
Terugkomend op de zwarte rubberen korrels. Hierover is de afgelopen jaren veel discussie ontstaan. Een eerder onderzoek van het RIVM werd in twijfel getrokken en er kwamen veel vraagtekens te staan bij de gezondheidsrisico’s van het spelen op kunstgras.
Meer dan 1.800 kunstgrasvelden zijn inmiddels aangelegd in Nederland. Deze groei lijkt zich alleen maar door te zetten nadat de vergrote gezondheidsrisico’s uiteindelijk niet hard bewezen werden. Het onderzoek uit 2016 heeft uitgewezen dat gevaarlijke stoffen in zeer beperkte mate vrijkomen als ze worden ingeslikt, bij huidcontact of door verdamping bij warm weer. Het risico op ziektes als kanker is hierdoor praktisch verwaarloosbaar. Momenteel zijn producenten bezig aan de derde generatie kunstgras. Kenmerkend zijn nóg langere vezels en een stabiliserende laag van rubberkorrels. De vierde generatie velden zijn nog niet erkend door sportbestuursorganen. Een grote verandering kan worden dat er geen vulmateriaal meer nodig is en de velden dus nog meer gaan lijken op natuurgrasvelden.
Het juiste schoeisel
Dan over op de vraag: welk schoeisel is het meest geschikt voor kunstgrasvelden? Deze vraag heeft een simpel antwoord: kunstgrasschoenen natuurlijk. Kanttekening daarbij is dat andere types schoeisel ook gebruikt kunnen worden op deze velden. De grote voetbalmerken adidas, Nike en PUMA hebben voor iedere ondergrond het juiste schoeisel in verschillende prijsklassen. Per type schoeisel zal ik de voor- en nadelen van het gebruik op kunstgras op een rijtje zetten.
Turf voetbalschoenen
Turf schoenen staan bekend om de verkorte ronde noppen en de wat dikkere zool voor meer demping. Deze voetbalschoenen zijn vooral geschikt om te voetballen op harde ondergronden als gravel, hele harde grasvelden (bijvoorbeeld door bevriezing) en de kortere (vaak verouderde) kunstgrasvelden. Dit schoeisel komt het dichtst in de buurt van hockeyschoenen. Het grote voordeel is dat ze dus geschikt zijn voor meerdere ondergronden en je er veel bewegingsvrijheid in hebt.
Nadelig is wel dat ze niet optimaal geschikt zijn voor de moderne, wat langere, kunstgrasvelden. Je hebt simpelweg te weinig grip door de te korte noppen waardoor je kan uitglijden. Verder zijn turf schoenen over het algemeen wat zwaarder en lomper dan andere voetbalschoenen. De bovenkant van de schoen is ook vaak anders dan de ‘normale’ voetbalschoenen.
Artificial Grass voetbalschoenen
AG staat voor ‘Artificial Ground/Grass’, met andere woorden: kunstgras. Deze schoenen zijn uitermate geschikt voor de moderne kunstgrasvelden. Kenmerkend voor deze schoenen is dat ze alleen maar ronde noppen hebben voor optimale bewegingsvrijheid en draaibewegingen. Bovendien zijn de noppen deels of geheel hol waardoor de rubberen bovenlaag als het ware in de nop gaat zitten en je dus geen grip verliest als je explosief beweegt op de bovenlaag van het kunstgras. De bovenkant van de schoen is vaak wel hetzelfde als een normale gras voetbalschoen.
Firm Ground voetbalschoenen
Deze klassieke voetbalschoen is uitermate geschikt voor (hard/droog) natuurgras. De noppensamenstelling is vaak een mix van verschillende vormen (langwerpig, rechthoekig, vierkant, rond) voor extra grip, zelfs wanneer het veld vochtig of nat is. De meeste FG-voetbalschoenen kunnen en worden ook gebruikt op kunstgras. Echter zijn ze hier niet speciaal voor gemaakt waardoor je bewegingsvrijheid niet optimaal is. Je kunt minder grip hebben omdat de noppen niet hol zijn zoals bij AG-schoenen. Ook bestaat er de kans dat je bij draaibewegingen te veel vast blijft staan, vanwege de niet-ronde noppen, waardoor er blessures kunnen ontstaan.
Multi Ground voetbalschoenen
Multi Ground voetbalschoenen zijn een samensmelting van de AG- en FG-voetbalschoenen. En dan heb ik het vooral over de samenstelling van de zoolplaat, de upper is gelijk aan FG- en AG-schoenen. Deze ‘hybride’ voetbalschoenen hebben zowel ronde als langwerpige/hoekige noppen zodat je op beide veldsoorten uit de voeten kunt. Maar wil je niets aan het toeval overlaten en optimaal presteren op zowel een natuur- als een kunstgrasveld, dan zou ik aanbevelen om beide soorten voetbalschoenen aan te schaffen.
Soft Ground voetbalschoenen
SG-voetbalschoenen hebben (deels) ijzeren noppen en zijn daardoor totaal niet geschikt voor kunstgras. Het is zelfs verboden om met dit type schoeisel op kunstgrasvelden te spelen. Het zorgt er namelijk voor dat de doorgaans peperdure velden kapot gaan. Dus mocht je in het bezit zijn van voetbalschoenen met ijzeren noppen, bewaar deze dan voor (zeer) regenachtige wedstrijddagen op een drassig natuurgrasveld. Alleen tijdens deze omstandigheden komen deze schoenen optimaal tot hun recht. De ijzeren noppen zorgen dan voor een optimale grip. In andere omstandigheden is het dragen van dit type niet aan te raden.
Mijn favoriete modellen per merk
Nike – Phantom GT
Deze voetbalschoen uit de bekende Phantom-reeks van Nike heeft een schuine veterplaatsing voor een groter raakvlak en meer balcontrole. Deze voetbalschoen is geschikt voor voetballers met een wat bredere voet, die op zoek zijn naar een uitstekende pasvorm en comfort. Zowel de FG- als de MG-variant zijn goed te gebruiken voor moderne kunstgrasvelden. Gedragen door onder meer Kevin de Bruyne.
adidas – Predator MG-variant
Dit is een echte klassieker: de adidas Predator. Vroeger gedragen door onder andere David Beckham. Deze wat hogere schoen is uitgevoerd met opvallende details. De hogere kraag geeft je meer stabiliteit tijdens explosieve bewegingen. Het bovenwerk heeft een stroeve coating met textuur, waardoor jij optimaal balgevoel hebt als je deze schoenen draagt. Gedragen door onder andere de Franse superster Paul Pogba.
PUMA – Future Z MG-variant
De voetbalschoen van onder meer Antoine Griezmann en natuurlijk Neymar. De PUMA Future Z ziet er niet alleen anders uit, het is ook een beetje een vreemde eend in de bijt als je het vergelijkt met de wat traditionelere modellen. De upper is een combinatie van meerdere materialen en heeft een geweven middenstuk wat je lekker veel bewegingsvrijheid geeft. Naast het opvallende vetersysteem is de Future ook altijd uitgevoerd in hele opvallende kleurstellingen. Geheel passend bij de uitgesproken profvoetballers die ze dragen.
